Musa’nın Hükmü
Fotoğraftaki Michelangelo’nun “Musanın Hükmü” heykeli.
Dikkat ederseniz Musa’nın başında Satir boynuzu var. Bunun nedeni Eski Ahit’in İbranice’den Latince’ye çevirisi sırasında yapılan bir tercüme hatası.
Çeviriyi yapan Aziz Jerome; Tevrat’ın Exodus (Mısırdan Çıkış) bölümündeki ayette (bab) yer alan: “Musa Sina Dağı’ndan aşağıya indiğinde, yüzünde ışık hüzmeleri parlıyordu” cümlesindeki ‘ışık hüzmeleri’ sözcüğünü hatalı çevirmiş.
“Keren” kelimesi İbranice’de hem ‘ışık hüzmesi’ hem de ‘boynuz’ anlamına geliyor. Aziz Jerome, İsa’dan başka hiç kimsenin ‘ışık hüzme’siyle aydınlanamayacağını düşündüğünden olsa gerek; ‘boynuz’ olarak çevirmiş.
Michelangelo da heykeli bu bilgiye dayanarak yontmuş.
Bu durum, İtalyanların “traduttori traditori” (çevirmen haindir) vecizesinin doğmasına neden olur. Diğer bir deyişle çevirmen gerektiğinde metne ihanet etmeli, birebir çevirmemelidir.
