Bireyleşme ve Jung
Her bireyin nihai hedefi (Jung ifadeleri ile) bir benlik ve kendini gerçekleştirme durumuna ulaşmaktır.Klasik BİREYLEŞME kabaca dört kategoriye ayrılır ve aslında hepsi iç içe geçerler (1.Gölge çalışması_ 2.Anima / Animus çalışması_ 3.Bilge Yaşlı Adam / Bilge Kadın çalışması ve 4.Öz / Benlik çalışması)
Öz Arketipi bütünlüğü resmederek bireyselleşmeye yardımcı olur. Aslında,TANRI ARKETİPİnin yarattığı ÖZ ARKETİPİnin yarattığı imgelerle aynıdır.
BİLGE YAŞLI ADAM rüyalarımızda TANRI olarak görünebilir;
ya da büyücü; peygamber; guru; kılavuz; sevgili ;kral ; otorite figürü; danışman, filozof, rahip, profesör, yargıç, baş usta, doktor, simyacı, tıp adamı, büyücü, sihirbaz, büyücü ya da benzeri tür kişiler…
Bu nedenle, kutsal imgeler
(haç, bulutlardaki tanrı, haleler, ışık, melekler, vs.)
kişiliği bireyselleştirmek için
zihin tarafından kullanılır.
______________________
Jung’un sözleriyle,
üç arketip
– Gölge, Anima ve Bilge Yaşlı Adam –
doğrudan kişiselleştirilmiş biçimde deneyimlenebilir.
Bu arketipler,
Dönüşüm Arketipleri
(bireyselleştirme sürecinin bir parçası)
olarak adlandırılabilecek bir arketip sınıfıdır
______________________
Jung, ÖZ / Benlik kavramını
Hindu felsefesinden ödünç aldı.
Benliği, “tüm ruhun bütünlüğü” olarak nitelendirir,
ÖZ / Benlik ,
Kişiliğin nihai birliği olan,
bilinç ile bilinçdışı arasındaki
bir merkez ;
“kişiliğin orta noktası” olarak adlandırılır
Ruh halini oluşturan çeşitli nitelikler arasındaki
uyumu ve dengeyi gösterir
ve sembolleri genellikle
DAİRELER , HAÇ ve MANDALALAR dır
Dinlerde belli bir zaman ve mekân içerisinde
varlık
kendi sınavını yaşayıp sonra tekrar O’na döndürülecektir
Dönme ve döndürülme eyleminin dairevî olduğu açıktır.
Zaten İslam Tasavvufu’na göre de
“insan özü itibariyle Allah’tan kopan bir parçadır”
______________________
__BİLGE YAŞLI ADAM ya da Yüce birey tipi
bu iç benlik / Öz arketipinin
insan olarak simgeleşmiş
şeklidir.
______________________
Psikanalist Carl Jung’un
“Kolektif bilinçdışı” kavramı içine dahil ettiği
‘Arketipler’
evrensel roller, karakterizasyonlar ve davranış kalıpları,
dolayısı ile
evrensel sembollere, metaforlara ve hikayelere erişebilen parçalarımız…
__________
Jung ,arketip figürlerine «Mana Kişilikleri» demekte
(Mana ,
‘kutsallık’ veya ‘ilahi’ anlamına gelen Melanezyaca bir kelime)
Harita olmadan evden binlerce mil uçan kuşların
göçünü anımsatan bir şekilde,
kollektif bilinçdışında ruhsallığımız için
“gizli yol haritası” olan bu arketipler
tüm hayatımızdaki davranış kalıpları
haline gelmekte…
(Jung, yaşamı boyunca
sadece bir avuç arketipi incelemesine rağmen,
diğer bilim adamları
teorisini daha yaygın davranış modellerine genişletmiştir)
______________________
Bireyselleşme sürecinin bir metaforu olarak
“BİLGE YAŞLI KADIN ”
veya ” BİLGE YAŞLI ADAM ”
karakterleri de
birbirinin eşleniği olarak
derin psişik rezonans ile
birincil öneme sahip arketiplerden yine…
______________________
“BİLGE YAŞLI KADIN ” Arketipi
standart çalışmaların hiçbirinde
tam olarak tanımlanmamış olsa da,
Carl Jung
bize onun doğası hakkında ipucu verebilecek
birkaç arketip belirtmiş;
Bunlar arasında
“İyi Anne”, “Büyük Anne”, “Bilge Yaşlı Adam” ve “Gölge” sayılabilir.
Jung, “İyi Anne” yi
“kadının büyülü otoritesi, aklını aşan bilgelik ve ruhsal yüceltme, yardımcı içgüdüler ya da dürtüler, iyi huylu, her şeyi besleyen ve sürdüren” olarak tanımlamış.
Bu arketip büyümeyi ve doğurganlığı teşvik etmekte…
_________
Bununla birlikte, Jung için
tüm arketipler
daima “ Gölge ” bir taraf içerir.
“Gölge” tarafı ile İyi Anne
bilinçdışı unsurlarıyla daha olumsuz olanları içerir.
Jung’a göre “İyi Anne”,
daha sonra, annenin annesi olan
“Büyük Anne” olur.
“Büyük Anne” olarak
cadıların
hem bilgeliğini
hem de kötü niyetini ve yıkımını
(hem gölge hem de ışık) temsil eder.
Yani “Bilge Yaşlı Kadın” sadece
bir cadı, şeytani kocakarı ya da domuz değildir,
çünkü bunlar “Büyük Anne” nin
sadece “gölge” tarafını temsil eden
tek taraflı karakterizasyonlardır.
______________________
Aslında Hint tanrıçası Kali,
çift , zıt yıkım ve yaratma nitelikleriyle
“Büyük Anne” nin oldukça iyi bir örneğidir.
______________________
Jung,
İkilik kavramını
“Bilge Yaşlı Adam” arketipiyle
daha ileri götürmüştür.
______________________
Bilge Yaşlı Adam Arketipinin
manevi bir bileşeni vardır
ya Bilge yaşlı adam (Tanrı’nın kişileştirilmesi)
ya da kötü yaşlı adam olarak gösterilebilir,
her iki eleman
bu arketip içinde eşit olarak temsil edilir.
______________________
Sembolik olarak Jung,
hem “Bilge Yaşlı Adam”
hem de “Bilge Yaşlı Kadın” arketiplerinin
“BENLİK” i temsil ettiğine inanıyordu.
_________
Benlik ,bütünlüğün ve aşkınlığın arketipidir.
_________
“Benlik”,
merkezidir;
ve “bireyselleşme” olarak bilinen bir süreçle
hem aydınlığımızı
hem de karanlığımızı birleştiren kısımdır.
_________
“Bilge Yaşlı Kadın / Adam ” da
Hem aydınlık hem de karanlığın niteliklerini
bir karakter içinde barındırır.
Büyük anne
doğaya, maddeye ve toprağa bağlıyken,
büyük baba arketipi
ışık ve ruh dünyasına aittir,
Böylece ikisi birlikte
Madde ve ruhun birliğini de ifade ederler.
Maddi ve manevi ilkenin
kişileştirilmesidirler.
___________
Işık veya aydınlatmayı içeren tüm görüntüler,
Büyük annenin karanlık dünyasının aksine
eril prensibe aittir.
Karşılıkların aydınlatılması,
haleler ve her türlü göz kamaştırıcı parlaklık
eril güneş sembolizmi yönleridir
______________________
Bir insan, anima veya animus problemiyle
yeterince ciddi ve yeterince uzun süre güreşmişse …
bilinçdışı yine baskın karakterini değiştirir
ve yeni bir sembolik biçimde ortaya çıkar:
” BİLGE YAŞLI ADAM ”
____________
İnsanların yaşamın gizemleri hakkındaki önceden var olan bilgilerini
sembolize eden “Bilge Yaşlı Adam Arketipi ”
baba, büyükbaba, öğretmen, filozof, guru, doktor veya rahip olarak
Rüyalarımızda kişileştirilir.
____________
Peri masallarında,
sorunlu kahramanın yardımına gelen
kral veya sihirbaz gibi görünür
ve üstün bilgelik yoluyla
kahramanın sayısız hatadan kaçmasına yardım eder.
____________
O ve “Kocakarı”
ancak
Yüksek Benliğimizin
arketip kişileştirilmesiyle bulunmaktadır.
Yani, en yüksek seviyelerinde,
Öz’ü gerçekleştiren
kadının veya erkeğin imgeleridir.
Özün eril özelliği Bilge Yaşlı Adam iken,
dişil özelliği Bilge Yaşlı kadındır.
______________________
Eski Ahit’te de
Tanrı’nın, Adem ve Havva’yı
kendi imajında yarattığı ifadesi vardır
sadece erkeği değil…
______________________
Halk ve peri masalları,
mitoloji
ve çağdaş fantastik kurgu ve filmlerde
birlikte keşfedeceğimiz
karmaşık arketip budur.
Onu
hikaye içinde keşfedeceğiz
ve onu
kendimizde
ve başkalarında
bulacağız.
______________________
‘SELF’ / ‘BENLİK” ile bilinçli temas,
bireyselleşmenin
en yüksek hedefidir.
___________
Jung’un öngördüğü
“ZAFER”,
kendini gerçekleştirme
ya da bireyselleşme sürecidir.
Bu süreç,
Öz’ün yaratılması
psikolojik gelişimin nihai amacıdır.
Bireyselleşme sağlandığında,
ruh huzur içindedir.
______________________
Bu süreçteki en büyük engel,
bireyin
alternatif egosunun gölgesi ile
yüzleşmektir.
_________
Önceki evrim aşamalarımızdan da kalan
hayvansal veya temel eğilimler
ve arzulardan oluşan
bir koleksiyon ile yüzleşmektir bu..
Ruh için oldukça travmatize edici olabilir,
ancak bu “temel” /”kötülük” eğilimlerini
bastırılmak yerine
yüzleşmeli ve anlaşılmalıdır.
______________________
Tüm arketipler
bireyselleşme hedefine doğru
bir şekilde çalışsa da,
Yaşlı Adam ‘a özgü olanlar
“Bilgelik ve Güç arketipi”
ve “Ruh”u yakından tanımlar
______________________
Bilge yaşlı adam
derin bilinçaltında ifade edildiği gibi
“insandaki asırlık geçmiş sesin kişileşmesi”
olarak anlaşılmaktadır
Ortaçağ şövalyelik romantizminde
ve modern fantezi edebiyatında ,
genellikle SİHİRBAZ olarak sunulur
Ayrıca bir KEŞİŞ olarak da kabul edilebilir .
Roma Panteonunda
MERKÜR:
Tanrıların genç habercisi,
açıkça HERMES
dolayısıyla “SİHİRBAZ”
“bilge yaşlı adam” ile ilgilidir.
______________________
Kadında bilge yaşlı adam
Animusun bir yönüdür.
_____
Animus ,
yaşlı bilge bir adam,
ya da çoğu zaman birden çok erkek
olarak kişileştirilebilir
______________________
ve bu figür
genelde rasyonel, gerçekçi
ve hatta tartışmacıdır ;
Bilge yaşlı adamın yaptığı ilk şey,
kendini yansıtmayı teşvik etmek
amacıyla
” kim, neden? Neden? gibi sorular sormaktır
Bu büyük güçlerin
neredeyse tamamını harekete geçirme şeklidir;
____Yaşamdaki
Sorgulamanın gücüdür….
______________________
“Bilge Yaşlı Adam” olarak SATÜRN,
sınırlama sürecinde
kendimizi daha iyi tanımlamamıza yardımcı olur.
______________________
Jungian analitik psikolojisinde,
“SENEX”
bu arketip için kullanılan özel bir terimdir
ve bir anlam ya da Ruh arketipidir
BAYKUŞ ,Senex arketipini temsil ediyor.
______________________
Öz’ün eril düzeninin bir parçası da
BABA arketipidir.
Hatta yok edici bir baba (örneğin, Uranüs , Cronus )
Yahudi-Hristiyan geleneğinde İBRAHİM ve MUSA
ODİN , İskandinav mitolojisinde
GANDALF , Yüzüklerin Efendisi
______________________
Benliğin sembolleri
genellikle daireler, bir haç ( mandalalar ),
kristal veya dörtlü (dört parçalı bir figür)
gibi geometrik formlarda kendini gösterir .
_________
Benliği temsil eden önemli İnsan figürleri
Hıristiyanlıkta, Benliğin görüntüsü
MESİH figürü tarafından taşınır;
BUDDHA tarafından Budizm’de;
Hinduizmde KRİSHNA figürü ile;
Taoculukta, doğaya yakın yaşayan bilge yaşlı adam;
Mistik İslam’da ise “Yeşil Olan” olarak bilinen EL HIZIR ‘ın figürüyle…
_________
Sonuçta
hepsi
görünmez ruhun varlığına ve sevgisine
özenli ruha aracılık eder.
