felsefe taşı

Knidos’ta güneş batmak üzere.
Korint tapınağının sütunları binlerce yıllık ihtişamıyla hala ayakta.
Bir sütun başlığında bir bitkinin yaprakları yontulmuş mermere.
Büyük, dikenli ve parçalı yapraklar sütundan aşağı sarkıyor.
Salkım saçak adeta.
Ege’de antik kentlerdeki tüm Korint sütun başlıklarında bu bitki yer alıyor.
Bunu en ince ayrıntısına kadar mermere yontmak kolay iş değil.
Hesap, kitap, yetenek ve sabır işi.
Yontucuların böyle zor bir figürü mermere kazımasının anlamlı bir hikayesi olmalı?
Var.
Bu bitkininin yüzlerce yıl sütunlara kazanmasının bir nedeni var.

*. *. *

MÖ 400’lerdi.
Ege ve Akdeniz’i kucaklayan Korint Şehir Devleti’nde güzeller güzeli bir kız yaşardı.
Kentin en güzeliydi.
Evlilik çağına gelmişti.
Bekar Korintliler onu kendilerine eş etmek birbiriyle yarışıyordu.
Ama onun gönlünün bir sahibi vardı.
Genç ve yakışıklı bir gençti sevgilisi.
Aşkları dillere destandı.
Evlenmeye karar verdiler ve dört tarafa haber saldılar.
Tam düğün hazırlıkları başlamıştı ki, genç kız salgın bir hastalıktan vefat etmez mi.
Korint yasa boğulmuştu.
Ailesi görkemli bir mezar yaptırdı talihsiz kıza.
En sevdiği eşyalarla dolu bir hasır sepeti de başucuna koydular.
Ayrıca yağmur ve rüzgardan etkilenmemesi için de sepetin üzerini geniş bir tuğla ile kapattılar.

*. *. *

Aylar geçti.
Dönemin ünlü yontucusu Callimachus’un yolu mezarlığa düşmüştü.
Gözü bir anda genç kızın mezarına takıldı.
Ailesinin bıraktığı sepet raslantı sonucu bir bitkinin üzerine konmuştu.
Bahar gelince bitki ortadan filizlenerek yaprak vermiş ve sepetin kenarlarında gelişen filizler kiremidin ağırlığı altında kıvrılarak uçlarda volütleri oluşturmuştu.
Heykeltraş Callimachus bu görüntüden çok etkilenmişti.
Dakikalarca seyretti.
Sonra tüm ayrıntılarla kağıda çizdi.
Ve atölyesine gider gitmez çiceğin yapraklarını mermere yonttu.
O günden itibaren Korinth usulü tüm yapıların sütun başlıklarında kullanıldı.
Yüzlerce yıl her dikilen Korith tapınaklarında bu sembol artık vazgeçilmez olmuştu.
Belki de heykeltraş Callimachus evlilik çağında ölen o genç kızı ölümsüz yapmak istemişti.

*. *. *

Callimachus’un genç kızın mezarında görüp mermere yonttuğu ve yüzlerce yıl sembol olarak kullanılan o bitki Acanthus’tu.
Bizler Ayı Pençesi diyoruz.
Akdeniz kırsalında her bahar pembe, beyaz çicekler açan ve şifa kaynağı olduğuna inanılan kadim bir bitkidir.
Halk arasında şifalı olduğu sanılan pek çok türün aslında tıpta kabul edilmiş herhangi bir faydası bulunmamak birlikte Ayı Pençesi’nin yararları tıbben kanıtlanmıştır.
İştah açtığı, sindirim enzimlerini desteklediği. safraya bağlı gelişmekte olan ishali kestiği, yaraları iyileştirdiği yanık veya infemasyon için kullanıldığı, ciltteki deri döküntüsü ve sedefi iyileştirdiği, bademcik iltihabını ve üst solunum yolu enfeksiyonlarını giderdiği bilinmektedir.
İsrail bu bitki ile ilgili çok derin araştırmalar gerçekleştirmiş ve bitkinin isminin İsrail kangalı olarak anılabilmesi için çeşitli etkinlikler düzenlemiştir.
Datça’nın Kargı Koyu’ndaki antik kentin isminin de Acanthus olduğu söylenir.
Aklınızda bulunsun.
Kırsalda dolaşırken bir Ayı Pençesi(Acanthus) görürseniz ya da ettik bir kenti gezerken, bir Korent sütun başlığına denk gelirseniz, Korintli o genç kızı hatırlayın.
Ve o anın tadını çıkarın.