felsefe taşı

Anna lisa Merelli’nin yazdığı Aysel Arslan’ın bu değerli yazıyı çevirerek tarihten günümüze ışık tutan çok özel bir örnek vermiş. Paylaşmayı elzem gördüm..!

Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasının başlangıcı 378’de Gotlarla yapılan savaşa dayanıyor. Bu savaşın sebebi ise mülteci kriziydi.
3 Ağustos 378’de günümüzde Edirne’de bulunan Adrianopolis şehrinde büyük bir savaş yaşandı. Aziz Ambrose busavaştan “tüm insanlığın sonu, dünyanın sonu” şeklinde bahsetmiştir.
Gotlar ve Romalılar arasındaki bir savaşın betimlendiği lahit
Kısaca Valens olarak bilinen Doğu Roma imparatoru Flavius Julius Valens Augustus kendi birliklerini, Fritigern tarafından yönetilen ve Romalıların “barbar” olarak adlandırdıkları bir Cermen topluluğu olan Gotlarla karşı karşıya getirdi. Yeğeninin, yani Batı Roma imparatoru Gratian’ın, askeri yardımlarını beklemeden hareket eden Valens, 40.000 askerle savaşa girdi. Fritigern yönetimindeki Gotlarise 100.000 kişiydi.
Sonuç tam bir katliamdı: 30.000 Roma askeri yaşamını yitirdi ve imparatorluk yenilgiye uğradı. Bu mağlubiyetipekçoklarıtakipedecekti; busavaşBatı Roma İmparatorluğu’nun 476 yılındakiçöküşününbaşlangıcıolarakkabuledilir. Savaşınyapıldığıdönemde Roma İmparatorluğutoprakları 600 milyonhektarlıkbiralanayayılmıştı.Nüfusuise 55 milyonunüzerindeydi.
Adrianopolisyenilgisi, Valens’ininatçılığı, gücesusamışlığıya da rakibiningücünühafifealmasıyüzündenyaşanmamıştı. Roma İmparatorluğutarihindeki en önemlimağlubiyetsayılabilecekbuyenilgininaltındabambaşkabirsebepyatıyordu: mültecikrizi.
İkiyılönceGotlar, sığınabilecekleribiryerbulmakiçin Roma topraklarınagirmişti. Got mültecilerekarşıyapılankötüdavranışlar, birolaylarzinciribaşlatarak, insanlıktarihindebilinen en büyükpolitikveaskerigüçlerdenbirininyıkılmasınasebepoldu.
BugünAvrupa’dayaşananlarlabüyükbenzerliklertaşıyanbuolaylar, tarihtendersçıkarılmasıgerektiğinibirkezdahagözlerönüneseriyor.
RomalıtarihçiAmmianusMarcellinus’agöre, 376’da HunlardankaçanGotlar, DoğuAvrupa’dakitopraklarınıterkederekgüneyegöçetmekzorundakaldılar.Marcellinus’undeyimiylebu, “benzerigörülmemişacımasızlıktabiryarıştı.” Hunlar, “uludağlardan, sankidünyanınmerkezindekigizliyerlerindenkalkmışlargibi, birkasırgagibiindilerveönlerineçıkan her şeyiyağmalıyor, yakıpyıkıyorlardı.”
Korkunçbirkatliamyaşandı.Gotlarınçoğu, tıpkıbugünsavaşnedeniyleyerlerindenedilmişSuriyelilervediğerlerigibi, kaçmayakararverdi.
Trakya’ya, Tuna Nehrikıyılarınayerleşmenin en iyiçözümolduğunakararverdiler; buradakitopraklarverimliydivenehir de Hunlarakarşıbirsavunmasağlayacaktı.

Ancakburasısahipsizbirarazideğildi; Valens’inyönetimindeki Roma İmparatorluğu’naaitti. Bu nedenleGotlarınönderiFritigern, Roma İmparatorluğutebaasıolarakkabuledilmeleriniistedi. Gotlarhiçbirsorunçıkarmayacakvegerekliolduğunda Roma ordusunayedekbirliklergöndereceklerdi.Roma’nınbuanlaşmadaçıkarlarıbüyüktü.Gotlarınyerleşmekistedikleritopraklarınişlenmesigerekiyordu, ayrıcaimparatorluğun her zamandahafazlaaskereihtiyacıvardı.Valens’tenbahsederkenMarcellinus, “Kendiinsanlarıylabuyabancılarıngüçlerinibirleştirirsekesinlikleyenilmezbirordusuolabilirdi” diyor.
Fritigern, Valens’eminnettarlığınınbirgöstergesiolarak, Hıristiyanoldu.
Her şeynispetenolaysızbaşladı.Romalılar, günümüzaramakurtarmaçalışmalarınabenzerbirçalışmayagiriştiler. “Tekbirkişi bile geridebırakılmamıştı,” diyorMarcellinus, “ölümcülhastalığatutulmuşolanlar bile terkedilmemişti.” Gotlar “gemilerle, sallarlaveyaağaçgövdelerindenoyduklarıkanolarlaardıarkasıkesilmeden, gecegündüznehrigeçiyordu.” Marcellinusbusüreçten “tekneniniçindegereğindenfazlainsanolduğuiçinbirçoğuboğuldu. Karşıyayüzerekgeçmeyeçalıştılaramatümçabalarınarağmenakıntıyakapıldılar.” şeklindebahseder.
Bu beklenmedik, öncülügörülmemişbüyüklüktebirmülteciakınıydı (bazıkaynaklargelenGotlarınsayısını 200.000 kişiyeyakınolarakverir).Gotlarıngöçündensorumluyöneticiler, mültecilerinsayısınıhesaplamayaçalışıpbununimkansızolduğunakararverdiler.
GelenekselolarakRomalıların “barbarlara” karşıtutumları, zorbaolsa da sağduyuluydu.Topluluklar, kendilerinin ne istediğigözönündebulundurulmadan, genellikleimparatorluğunonlara en çokihtiyaçduyduğuyerleregönderiliyordu.Ancak, yabancılarıenindesonundavatandaşhalinedönüştürenyoğunbirasimilasyonpolitikası da güdülüyordu.Göçmenlerinsoyundangelenkişiler, sıklıklaordudaya da yönetimdeüstkademelereçıkabiliyordu.İmparatorluğudiğertopluluklarınsaldırılarındankorumanınçözümübasitti: onlarıimparatorluğakabul et ve Romalıya dönüştür.
Ama zamanla her şey değişti.Gotlarayardımdağıtmaktansorumluolanaskeriyetkililerahlaksızdıvemültecileriçingönderilenyardımlardançıkarsağlıyorlardı.AçlıkçekenGotlar, Romalılardanköpeketi satın almakzorundakalıyordu.
Marcellinus’unbukonuda en ufakbirşüphesi bile yok: “bunlarıntehlikeliaçgözlülükleri, hepimizin [Romalıların] yıkımınınsebebiydi.”
KötümuamelegörmüşGotlarlaRomalılarınarasındakigüvenAdrianopolissavaşındanöncebirkaçkezbozulmuştu; sonundaGotlar, RomalıolmakistemeyibırakıpRoma’yıyoketmeyiistemeyebaşladılar.
İkiyıldandahakısabirsüresonra, Marcellinusşöylediyor, “gözleriöfkeyleyananbarbarlar, insanlarımızıkovalamayabaşladı.” Sonra da imparatorluğudevirdiler.
BugünAvrupa’yagitmeyeçalışanmülteciler, ayaklanmaçıkarmaküzeredeğiller; Avrupa da Roma İmparatorluğudeğil.Yine de, buhikaye, göçlerineskiden de hayatımızınbirparçasıolduğunu, bundansonra da olacağını gösteriyor. Mültecilerle ilgilenmenin iki yolu var: birincisi karşılıklı diyalog ve onları hayatımıza dahil etmekken, diğeri dostça olmayan, umursamaz tavırlar sergilemek. İkinci yöntemin eskiden felaketlere yol açtığını biliyoruz. Eğer tekrar edilirse, bir şekilde yine aynı sonuca varacağı da çok açık.

Gördüğünüz gibi tarih tekerrürden ibaret…