1 Mayıs’a kuş bakışı
1 Mayıs’ın Resmi Öyküsü;
• Osmanlı Devleti döneminde işçi örgütlenmesinin en gelişmiş olduğu yer Selanik’ti ve 1911 yılında burada tütün, liman ve pamuk işçileri, 1 Mayıs gösterisi düzenleyerek bu günü kutladılar.
• 1912 yılında İstanbul`da ilk defa 1 Mayıs kutlaması gerçekleşti.
• 1923 yılında 1 Mayıs günü yasal olarak “İşçi Bayramı” ilan edildi.
• 1924`te hükûmet kitlesel 1 Mayıs kutlamalarını yasakladı.
• 1925`te çıkan Takrir-i Sükun Yasası, İşçi bayramını kutlamayı yasakladı ve uzun yıllar bu yasak geçerliliğini korudu.
• 1935 yılında 1 Mayıs`a “Bahar ve Çiçek Bayramı” adı verildi ve ücretsiz tatil günü ilan edildi.
• 1981`de Milli Güvenlik Konseyi 1 Mayıs`ı resmi tatil günü olmaktan çıkardı.
• 2008 Nisan’ında, 1 Mayıs’ın “Emek ve Dayanışma Günü” olarak kutlanması kabul edildi.
• 2009 Nisan’ında Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne verilen önerge ile 1981’den sonra tekrar resmi bayram olarak kabul edildi.
1 Mayıs’ın Gayri Resmi Öyküsü:
• TÜRKİYE’DE İLK GREV:
Yıl 1853… Dolmabahçe Sarayı’nın inşaatında çalışan işçilere ücretlerini ödenmiyor!.. Tabii her saray gibi bu saraya da inanılmaz paralar harcanmış ve Osmanlı’nın maliyesi müteahhit “Baylan Kardeşler’e” para ödeyemez duruma düşmüştür. O tarihte “Amele” olarak anılan işçiler işi durdururlar!..
Yıl 1872… Kasımpaşa’da bulunan “Taş Kızak Tersanesi” işçileri 3 aydır ücret alamamaktadırlar!.. “Ameleperver Cemiyeti” işçilerin katılımıyla işi durdurur!.. Bu ilk örgütlü grevdir!..
Yıl 1879… Ücret alamama dışında yapılan ilk grev!.. Yapan inşaat işçileri!.. İstedikleri; çalışma saatlerinin azaltılması!..
Yıl 1908… Dolaylı yoldan ameleye grev hakkı tanınması!.. Yasa gerçi “Grev Hakkı” demiyor, “Kurulan Derneklerin hak arama eylemi yapabileceğinden” söz ediyor!.. Ne var ki, birkaç ay içinde 30’za yakın grev olunca ve Beyoğlu semti gazeteleri mürettiplerinin grevinden sonra bu yasa kaldırılıyor.
Yıl 1920… İlk siyasi grev!.. İzmir’de iş durdurulması şekliyle Kurtuluş Savaşına cephane göndermek için yapılır!..
Örnek olarak, “Şark Şimendiferleri” işçilerinin grevi!.. İstenen; işgalcilerle işbirliği yapan işçilerin işten atılması!..
İlk silahla bastırılan grev… İstanbul Tramvay işçileri grevi!.. İstenen yevmiyelerin 120 kuruştan 150 kuruşa yükseltilmesi!.. İşgal kuvvetleri bu grevi, kendilerine karşı yapıldığı düşüncesiyle silah kullanarak bastırmışlardır!..
1923 ila 1961 yılına kadar ülkemizde iş bırakma şeklinde işçi eylemi yaşanmıyor!.
Yıl 1961… Yeni Anayasa!.. Yeni özgürlükler ve “Grev Hakkı”!.. Aksaray Mitingi!.. Ecevit’in Çalışma bakanlığın da çıkardığı 274 ve 275 sayılı yasalar!.. Taksim 1 mayıs Kutlamaları!.. V.S., V.S…
1 Mayıs 2017 Bayramınızı kutlarım.
